Waarom NiSi Filters?
Op deze pagina staat uitleg over en
ervaringen met filter fotografie
Eerst even een klein lesje over wat filters zijn, wat je ermee doet en waarom iedereen ze zou moeten gebruiken.
Daarna ga ik wat dieper in op: waarom het ene filter beter is dan het andere filter.
* * *
Waarom gebruik je filters?
Omdat camera's het grote verschil tussen het lichtste en het donkerste deel in je beeld soms niet aankunnen, moet je een trucje toepassen om het toch goed vast te kunnen leggen.
Dit verschil noemen we overigens het dynamisch bereik van je camera.
Vooral bij landschapsfotografie gebruik je een grijsverloopfilter (ookwel ND Gradual genoemd) om de lichtste en de donkerste delen in je foto beter in balans te krijgen, waardoor je foto beter belicht wordt en uiteindelijk ook de kleuren in de donkere partijen mooier uitkomen.
Je dekt met het donkere deel van het filter, het lichte deel in je foto af.
Het donkere deel in je foto blijft dus onafgedekt.
Nu wordt de belichting een stuk beter.
Dat lukt je dus nooit als je zònder filter fotografeert en later in een bewerkingsprogramma alsnog een (virtueel) ND-filter aanmaakt.
De kleuren en details die je dan mist, krijg je nooit meer terug en bovendien kun je uitgebeten lichte delen in bijvoorbeeld je lucht, ook niet meer herstellen.
Met zo'n grijsverloopfilter zou bijvoorbeeld je lucht nooit veel te licht en je voorgrond nooit veel te donker worden.
Fotografeer wel in RAW, in plaats van JPG. Want dan kun je nog kleine correcties toepassen en bovendien bevat je bestand (wat ook veel groter is) veel meer informatie en dus meer details.
Welk Grijsverloopfilter heb je nodig?
Je kunt het meeste met een 3 Stops Grijsverloopfilter Medium. Een filter waarbij het donkerste deel bovenin begint en uitloopt naar het midden.
Bij de Soft - versie loopt het donkere deel nog geleidelijker over en deze is vooral geschikt als er veel boven de horizon te zien is, bijvoorbeeld bergen.
Bij de Hard - versie is de overgang abrupt en deze is vooral geschikt voor een strakke horizon zoals bijvoorbeeld aan zee, op het strand of in de woestijn.
Wil je ook zonsopkomst en zonsondergang mooi vast leggen, dan is een 3 Stops Reverse Grijsverloopfilter de beste keus (zie foto).
Bij dit filter zit het donkerste deel juist in het midden en loopt dan geleidelijk uit naar boven.
Met dit donkere deel dek je de zon af, waardoor deze niet overbelicht wordt op je foto.
Een 3 Stops Reverse Grijsverloopfilter.
Een 3 Stops Soft Grijsverloopfilter samen met een Landscape Polarisatiefilter en een 6 Stops Grijsfilter.
Een 3 Stops Medium Grijsverloopfilter samen met een Landscape Polarisatiefilter.
Een 3 Stops Soft Grijsverloopfilter samen met een Polarisatiefilter en een 10 Stops Grijsfilter.
Een 3 Stops Soft Grijsverloopfilter samen met een 10 Stops Grijsfilter.
Een 3 Stops Medium Grijsverloopfilter samen met een Landscape Polarisatiefilter en een 6 Stops Grijsfilter.
Een 3 Stops Medium Grijsverloopfilter samen met een Landscape Polarisatiefilter.
Een Polarisatiefilter samen met een 10 Stops Grijsfilter.
Een 3 Stops Medium Grijsverloopfilter samen met een Polarisatiefilter.
Het verschil tussen 'zonder filter' (links) en gebruik van een 6 Stops Grijsfilter gecombineerd met een Polarisatiefilter (rechts).
Door de langere sluitertijd wordt het water vlakker en krijgen de wolken een bewegingseffect. Alles dat niet beweegt tijdens de opname, blijft gewoon stilstaan en is dus scherp.
En door een langere sluitertijd worden de kleuren altijd intenser.
Dat is ook de reden dat je bijvoorbeeld met het blote oog het Noorderlicht soms nauwelijks kunt zien. Als je dan een lange sluitertijd gebruikt, is het poollicht wel op je foto te zien.
Filterhouder
Het grijsverloopfilter wordt in een filterhouder geschoven en deze wordt via een adapterring op je lens gezet.
De filterhouder kan dan altijd los worden geklikt.
Of je gebruikt een systeem met adapterring aan de filterhouder vast en dat vormt dan één geheel, zoals op de foto hiernaast.
Als je meerdere lenzen hebt met een andere filter diameter, hoef je dus vaak alleen maar een andere adapterring aan te schaffen en zo kun je de filterhouder, met alle filters, altijd op elke lens gebruiken.
Vervolgens kan je het filter in de filterslots van de filterhouder op en neer schuiven en zo precies voor het lichte deel plaatsen. Deze investering is het meer dan waard.
-> Op de 2 foto's hieronder een voorbeeld.
Hierboven de V7 100mm filterhouder op een lens gemonteerd.
Er kan zelfs nog een rond polarisatiefilter in deze houder en deze kan onafhankelijk van de filters draaien.
De V7 filterhouder komt, in een complete set, ook met adapterringen zodat deze op lenzen met verschillende filtermaten gezet kan worden.
In de V7 filterhouder kunnen 3 filters achter elkaar geschoven worden.
Vooraanzicht van de V7.
1) Ik heb een beukenlaan gefotografeerd zonder filter.
Je ziet meteen dat de lucht te licht wordt en je voorgrond te donker en weinig kleur bevat.
Later tijdens nabewerking van je foto in een fotobewerkingsprogramma, krijg je dit nooit echt meer goed.
Gebruik dus een grijsverloopfilter zoals op foto 2.
(lens: Sigma 14 mm f/1.8 DG HSM Art)
2) Dezelfde beukenlaan gefotografeerd met een NiSi Medium Nano IR GND8 (0.9) 3 stops gijsverloopfilter, oftewel 3 stops ND Gradual.
Daarbij heb ik de lichte luchtdelen afgedekt met het filter en het donkere onderste deel vrij gelaten. Nu is het geheel wèl in balans.
Belangrijk is dan ook dat het filter absoluut kleurneutraal moet zijn, omdat je kleuren niet beïnvloed mogen worden door een kleurzweem van een goedkoop filter.
NiSi filters zijn wel echt kleurneutraal.
Je kunt zien dat door afdekking van de lichte delen met dit grijsverloopfilter, de kleuren beter in balans komen en dat je zelfs kleur krijgt in delen die eerst bijna zwart of wit leken.
Overgestapt op NiSi
Voorheen, was ik fan van LEE filters en fotografeerde ik met dat merk. Zij hebben veel filters, die gemaakt zijn van Resin en worden daar vaak ook mee aangeduid. Nadat ik daar meer over te weten kwam ben ik overgestapt op NiSi.
Wat is Resin zul je je afvragen?
Dat is een verzamelnaam van Polymeer, een kunststofsoort en deze kan uit een combinatie van verschillende synthetische of natuurlijke stoffen bestaan. Uiteindelijk zijn veel typen filters van LEE dus gemaakt van kunsthars.
Heeft Resin voordelen?
Ja, want het filter is dan licht in gewicht en bestand tegen enige buiging, dus je kunt er eentje laten vallen zonder dat het breekt.
Maar heeft Resin ook nadelen?
Jazeker en niet weinig ook en daar kom je gedurende het gebruik in de praktijk achter.
Een Resin filter is erg gevoelig voor kleine krasjes.
En krasjes krijg je er altijd in als je er in de praktijk mee aan de slag gaat.
Krasjes geven uiteindelijk vertekening in je beeld: ze verminderen je contrast, kunnen beeldmisvormingen geven en soms zelfs onscherpte, wat vooral goed te zien is bij de grote megapixelcamera's vanaf 35MP.
En ook zonder krasjes blijken Resin filters een afname in licht en een verschuiving van de scherpte te geven...
Is er iets beters?
Jazeker is dat er: filters gemaakt van glas.
En helemaal Duits Schott Plate Glass B270 (dit is een extreem heldere zuivere glassoort).
Die filters zijn duurder in het productieproces, maar hebben wel veel belangrijke voordelen.
Daar krijg je géén krassen in.
Die geven ook geen vertekening, geen contrast afname en geen beeldmisvormingen, vooral als je met fel (tegen)licht fotografeert.
Het enige nadeel is, dat ze natuurlijk breekbaar zijn. Dus ga er voorzichtig mee te werk.
En dus NiSi filters zijn gemaakt van glas en komen als beste uit de testen.
En bovendien kwam NiSi als eerste met een oplossing voor mijn destijds net aangeschafte Sigma 14mm f/1.8 DG HSM Art prime-lens met vaste zonnekap. Daar kun je geen filter opschroeven. NiSi kwam toen met een speciale adapter, zodat ik wèl met filters kon fotograferen. LEE liet het heel lang afweten....
Lange sluitertijden in de praktijk
Wat me ook is opgevallen tijdens gebruik van bijvoorbeeld het 6 stops en 10 stops grijsfilter (ook wel ND filter genoemd), is dat ik bij LEE altijd een beetje een blauwe kleurzweem had, bij heel lange sluitertijden.
Daar was ik inmiddels zo aan gewend, dat ik het altijd even corrigeerde bij de nabewerking en er verder niet over nadacht.
Maar toen ik de NiSi varianten ging gebruiken, viel het me pas weer op dat ik die blauwe kleur niet had. Wat een groot verschil.
Zo zie je maar dat je snel iets 'als vanzelfsprekend kunt aannemen'.
Hiernaast een voorbeeld van een lange sluitertijd. Het stromende water krijgt een bewegingsonscherpte-effect door de langere sluitertijd met het 6 Stops Grijsfilter, terwijl alle stilstaande objecten dat niet krijgen.
(foto: Masterclass Zwitserse Alpen)
Polarisatiefilter
Wat ik een fantastische oplossing van het het NiSi systeem vindt, is dat je een gewoon rond polarisatiefilter kunt gebruiken in combinatie met bijvoorbeeld twee andere filters, laten we zeggen een 6 stops grijsfilter (ND filter) en een 3 stops grijsverloopfilter (NG gradual) en dan de mogelijkheid hebt om het polarisatiefilter, onafhankelijk van de filterhouder met de 2 grijsfilters, te draaien.
Het ronde filter komt in de adapter rechts en is d.m.v. twee kleine wieltjes te verdraaien en daarvoor komt de filterhouder (links op de foto), waar twee filters in passen en ook verdraaid kunnen worden.
Kies hiervoor de nieuwe S6 Filterhouder kit voor je camera als je het 150mm systeem gebruikt, of de V6 of V7 Filterhouder kit voor 100mm.
Dat kon mijn oude LEE 150mm systeem niet.
Wat doet een polarisatiefilter?
Een polarisatiefilter gebruik je om reflecties en spiegelingen op niet-metalen oppervlakken weg te filteren.
Met andere woorden: je kunt de bodem van een meertje zien of wat er achter het glas te zien is, omdat de spiegeling wordt weggehaald door dit filter.
En als er druppels op bladeren glinsteren geeft dat ook reflecties, die je met een polarisatiefilter weg haalt.
Dus je beeld krijgt meer contrast en diepere kleuren en meer 'warmte' bij bijvoorbeeld herfstkleuren in een bos.
Dat is ook het geval bij een lucht. Deze wordt dieper blauw van kleur en wolken zijn daardoor beter te zien.
Denk er wel aan, dat de hoek waaronder je polariseert kleiner kan zijn dan de beeldhoek van je ultra groothoek lens. Bij bijvoorbeeld een groothoeklens van 14mm op full frame, gebruik ik nooit de volle polarisatie bij een blauwe lucht.
Anders krijg je een blauwe vlek in de lucht aan één zijde in je beeld, die niet meer te corrigeren valt.
Fotografeer je in de portretstand of is er geen duidelijke blauwe lucht aanwezig of is de luchtvochtigheid zeer laag, dan is het geen probleem.
Maar door aan je polarisatiefilter te draaien kun je zelf bepalen hoeveel en wat je polariseert. Heb je geen ultra groothoeklens, dan is er sowieso geen probleem.
En meer warmere kleuren in bladeren krijgen èn een diep blauwe lucht èn de spiegeling op water tegelijk weghalen, zal niet lukken (afhankelijk van je standpunt). Als je dat wil, zul je foto's moeten samen voegen.
Bedenk wel dat het beste polarisatie effect ontstaat als je 90 graden t.o.v. de zon fotografeert, dus met de zon opzij.
Probeer je tegen de zon in, of met de zon recht achter je, dit filter te gebruiken, dan is er (nagenoeg) geen effect; behalve dat je ongeveer één stop aan licht inlevert.
Een regenboog fotograferen doe je zonder polarisatiefilter. Met dit filter krijg je er weinig van te zien.
Leuk feitje: NiSi heeft meerdere typen polarisatiefilters.
Er is bijvoorbeeld een Enhanched Landscape Polarisatie filter dat 25% meer kleurverzadiging geeft, in vooral de groene en blauwe tinten, dan het Circulaire polarisatiefilter Pro CPL en andere kleuren krijgen meer levendigheid, zoals de lucht en bladeren, door de iets koelere kleurtemperatuur dat, in combinatie met de kleurverzadiging, een beter natuurlijker effect geeft.
Als NiSi Ambassadeur ben ik nu officieel verkooppunt en als je vragen hebt, laat het me weten. (verroenphotography@gmail.com)
Ook geef ik workshops met deze filters en ik heb zelfs enkele sets ter beschikking om te leren hoe je ermee moet werken.
Wil je een NiSi product aanschaffen? Dat kan via deze link in mijn: Webshop NiSi
Heb je een vraag over NiSi filters?
Vul het formulier hiernaast in en ik geef je z.s.m. antwoord.
Wil je tijdens een workshop leren hoe je met filters moet fotograferen? Kijk op:
* * *
Aan deze informatie / gegevens kunnen geen rechten worden ontleend.
Trefwoorden
NiSi, grijsverloopfilter, ndgradual, ndfilter, grijsfilter, s6, v6, filterhouder, polarisatiefilter, nisischool, filterles, workshopfiltergebruik, nisisshop, nisiwebshop, nisiverkoop, filteruitleg, irnd, mediumnano, softnano, hardnano, gnd, adapter, adapterring, starterkit, advancedkit, professionalkit, masterkit, ndbasekit, ndlongexposurekit, longexposure, langesluitertijd, ndextremekit, naturalnightfilter, circulairfilter, landscapefilter, naturalcpl, cpl, pouch, polariser, waterfallkit, caddy, nisireview, nisitest, filterfotograferen, workshopfiltergebruik, IR, GND, IRGND, ambassador, ambassadeur, nisiambassador, noorderlicht, poollicht, filteruitleg, waaromfilters, waaromeenfilter,